Men stumble over the truth from time to time, but most pick themselves up and hurry off as if nothing happened (Winston Churchill)
Mensen worden gemiddeld steeds ouder. De levensverwachting is behoorlijk gestegen de laatste anderhalve eeuw. Rond 1860 werd de Nederlander gemiddeld 37 jaar! Inmiddels is dat gestegen tot gemiddeld 78 jaar. Vrouwen die nu 43 zijn, worden naar verwachting gemiddeld 86 jaar oud (bron CBS).
“We willen wel oud worden maar niet oud zijn” luidt een bekende uitspraak. Oud zijn wordt geassocieerd met traagheid, verminderde vermogens, verminderd herstel, verminderde vitaliteit.
Dus gaan we op zoek naar manieren om jong te blijven. Sommigen gaan wel heel ver, en laten zich invriezen in de hoop op een eeuwig of op zijn minst heel erg lang leven: de cryonisten. Ook zijn er mensen die hun toevlucht nemen tot kunstmatige manieren om jong te blijven of te lijken: cosmetische chirurgie, botox en collageen. Anderen zoeken het iets dichter bij huis: sporten, gezond eten, voldoende slapen, hersengymnastiek, onder de mensen komen. Dit zijn zeker nuttige strategieën om fit oud te worden.
Mindfulness en meditatie helpen ook om fysiek jonger te blijven! Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mindfulness effecten heeft op onze lichamelijke gesteldheid, waardoor we fysiek in verhouding jonger blijven, of jonger worden.
Verschillende wetenschappelijk studies ondersteunen dit. Ik bespreek er hier twee.
MINDFULNESS EN GRIJZE STOF
Bij het ouder worden vermindert de hoeveelheid grijze stof in de hersenen.
De hoeveelheid grijze stof is een indicatie voor het functioneren van hersengebieden en is van belang voor het verwerken van informatie. (Vandaar dat de franse detective Hercule Poirot het vaak heeft over ‘ze little gray cells’).
Mindfulness leidt tot meer grijze stof.
Na een acht weken durend mindfulnessprogramma (MBSR) bleek dat deelnemers, in vergelijking met een controlegroep, meer grijze stof hadden in bepaalde hersengebieden. Meer grijze stof duidt op een verbeterd functioneren in die gebieden, in dit geval in de hippocampus, twee gebieden genaamd PCC (posterior cingulate cortex) en TP (tempo pariëtale junctie), en het cerebellum. Dit zijn gebieden die een belangrijke rol spelen bij emotieregulatie, geheugen; empathie en gezond zelfbewustzijn.
Bij het ouder worden neemt de hoeveelheid grijze stof in die gebieden af. Na een mindfulnesstraining neemt de hoeveelheid grijze stof echter toe!
MINDFULNESS EN DE LENGTE VAN TELOMEREN
Wat zijn telomeren? Telomeren zijn de eindstukjes van chromosomen (dragers van het deel van het erfelijk materiaal).
Er wordt een verband gelegd tussen de lengte van telomeren en ouderdom en gezondheid: Gezonde, jonge mensen hebben langere telomeren. Bij oudere chromosomen zijn de telomeren korter. Bij te korte telomeren kan de cel zich niet meer delen. Bij kortere telomeren zou er meer kans op kanker zijn en andere ouderdomsziekten. Bij depressiviteit en stress verkorten de telomeren sneller.
Na een intensieve meditatietraining neemt de telomeer activiteit toe! Ook psychologische maten toonden verbetering.
Nobelprijswinnares Elizabeth Blackburn doet dit en ander onderzoek naar telomeren, en is zelf op basis van wetenschappelijke inzichten, begonnen met mediteren om veroudering af te remmen. Zij onderzocht het effect van gezond eten, lichaamsbeweging en meditatie en merkte al na 3 maanden effecten, o.a. bij mannen met prostaatkanker. Als je meer wilt weten, publicaties en een videocollege zijn te vinden op internet.
Kortom, behalve dat mediteren effecten heeft op stress, stemming, welzijn, heeft het ook invloed op fysieke verouderingsprocesssen en het afremmen hiervan. Des te meer reden om te leren mediteren, of, als je het al kunt, het te blijven volhouden en te verdiepen!
Bronnen:
B. Hölzel e.a. (2011) Mindfulness practice leads to increases in regional brain gray matter density. Psychiatry Research: Neuroimaging, 191, 36-43.
E. Epel e.a. (2009) Can meditation slow rate of cellular aging? Cognitive stress, mindfulness, and telomeres. Ann N Y Acad Sci, 1172, 34-53.
T.L. Jacobs e.a. (2011) Intensiove meditation training, immunecell telomerase activity, and psychological mediators. Psychoneuroendocrinology, 36, 664-681.
Teach us to care and not to care. Teach us to sit still.
(T.S. Eliot)
CC BY-NC-ND © 2014 Hende Bauer/Centrum voor Mindfulness Den Haag, alle rechten voorbehouden.
ALS JE WILT KUN JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, WEBPAGINA OF NIEUWSBRIEF als je deze tekst erbij zet, met een werkende link naar de website:
“CC BY-NC-ND © 2014 Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness Den Haag, www.centrummindfulness.nl”
[nbformulier]