De kracht van aandacht

William James, de grondlegger van de moderne psychologie, schreef ooit over aandacht. Hij concludeerde dat aandacht zò fundamenteel is, en zò belangrijk, dat een opleiding voor aandacht, DE meest belangrijke opleiding zou zijn.

Het was een verzuchting. Helaas, zo meende hij, was zo’n opleiding niet mogelijk.
 
Dat is veranderd. Want die training is er nu.
 
Mindfulnesstraining is namelijk die aandachttraining…
 
Toen mindfulness in Nederland werd geïntroduceerd, werd het ook aandachttraining genoemd. Het blijkt dat mensen die aan mindfulness doen:

  • Zich beter en langer kunnen concentreren
  • Beter hun aandacht kunnen switchen (dus richten op een nieuwe taak zonder het voorafgaande mee te nemen in hun aandacht)
  • Zich beter kunnen losmaken van automatische denk- en reactiepatronen
  • Minder in hun aandacht worden meegesleept door bv piekeren
  • Opmerkzamer worden

 Waarom is aandacht nu toch zo belangrijk?
 
OM TE KUNNEN GENIETEN … HEBBEN WE AANDACHT NODIG
Als je een mooie boswandeling maakt, als de zon naar binnen schijnt, als je mooie muziek hoort, als iemand je kust, als je iets lekkers eet: je kunt er alleen van genieten als je het tot je door laat dringen.
Genieten betekent: voelen, zien, horen, ruiken, proeven, ervaren. Het betekent erbij stilstaan en je ervoor open stellen.
Tip: let vandaag eens op op mooie en plezierige momenten. Als je er een meemaakt, vertraag. Zet je zintuigen open. Neem de tijd om het tot je door te laten dringen.
 
OM GOED TE KUNNEN OMGAAN MET PROBLEMEN … HEBBEN WE AANDACHT NODIG
Problemen doen zich voor en vragen aandacht. We moeten erbij stilstaan en ze bewust worden. Er een tijdje over nadenken misschien of over praten. Ze doorvoelen. Zo kunnen we tot aanpakken of oplossingen komen.
Soms hebben we het nodig om een probleem op een waakvlammetje te zetten en er een tijd niet mee bezig te zijn, omdat dan een oplossing op kan komen of ontstaan.
Hierbij gaat het om de juiste mate van aandacht: wegdrukken en negeren helpt niet (geen aandacht), en helemaal meegesleept worden helpt ook niet (te veel aandacht, overspoeld worden). Het is dus van belang om de mate van aandacht te kunnen sturen.
Tip: Als er een probleem is, neem een bepaalde tijd om erover te denken of over te praten. Zet het dan opzij en richt je aandacht op iets anders, bijvoorbeeld iets leuks. Als je overspoeld dreigt te worden doe dan iets om de lading te laten zakken (iemand bellen, een stuk lopen, muziek luisteren, een puzzel maken, afleiding zoeken). Als je het dreigt te negeren neem dan juist even wat tijd ervoor. Eventueel met behulp van een meditatie of mindfulness-audio.
 
OM WIJS TE KUNNEN OMGAAN MET EMOTIES… HEBBEN WE AANDACHT NODIG
Emoties hebben we niet voor niets. Ze hebben ons wat te bieden: ze geven een signaal dat er iets is (verlies van iets of iemand die dierbaar was, soms van een droom of illusie – verdriet; een echte of verzonnen dreiging – angst; een gefrustreerde behoefte of een overschreden grens – boosheid). Dit signaal is belangrijk om te ontvangen, te kunnen inschatten wat dit voor je betekent en vervolgens te zien hoe je daarmee wil omgaan. Door emoties weg te drukken en geen aandacht te geven, kunnen de emoties niet hun gezonde rol spelen.
Tip: als je iets voelt van emotie of onbehagen, reserveer hier wat tijd voor bijvoorbeeld 15 minuten. Vertraag. Laat het gevoel er zijn. Open je ervoor en voel het. Sta stil bij hoe dit voelt en waar in je lijf je dit voelt. Geef het wat ruimte. Kijk wat er gebeurt.
Soms zal helderder worden wat er speelt en waar het onbehagen mee te maken heeft. Soms gebeurt er niks bijzonders. Soms merk je misschien dat het oude shit is die nu niet nodig is, die je los kunt laten. Misschien merk je dat er een knagend probleem is waar je nu echt wat mee wil doen. Misschien merk je dat er een ander gevoel achter zit. 

 
PS Geef jezelf aandacht ook als je het moeilijk hebt – zoals je aandacht zou geven aan een dierbare die het moeilijk heeft. Mag die zich zo voelen? Mag dat gevoel er zijn> Wil je ernaar luisteren? Wil je diegene steunen? 
Zo ja, kun je dit dan ook bij jezelf doen?

OM ONS LOS TE MAKEN VAN GEPIEKER … HEBBEN WE AANDACHT NODIG
Als je piekert wordt je aandacht als het ware gekaapt. Je wordt meegezogen in gedachten over waarom …, wat als …, waardoor …, hoe … Hoewel het zinvol kan zijn om een tijdje over iets na te denken, komt er ook een punt dat het klaar is. Je hebt de verschillende scenario’s doordacht. Je gedachten gaan in kringetjes en meer denken voegt niks toe. Dit is het moment waarop je je aandacht zou willen kunnen richten op iets anders.
Tip: Doorbreek het piekeren door tegen jezelf iets te zeggen als: Okay, genoeg hierover nagedacht. Ik zet het op een sudderplaatje maar ik hoef nu niet verder te analyseren en denken. Ik richt mijn aandacht nu op iets anders … En kies dan bewust voor een heel andere activiteit die je volle aandacht vraagt. Ga muziek maken, een brief schrijven, een taart bakken, ga sporten. Of doe een mindfulnessoefening J. Hoe beter je geleerd hebt je aandacht te sturen en te richten hoe makkelijker dit wordt
 
OM GOED VOOR ONSZELF TE ZORGEN… HEBBEN WE AANDACHT NODIG
Je kunt alleen goed voor iemand zorgen als je merkt wat diegene nodig heeft. De ene keer heeft hij behoefte aan rust, de andere keer aan stimulans. De ene keer heeft ze behoefte aan zachte woorden en de andere keer aan een schop onder de kont of een duwtje in de rug. Nu is hij moe, en nu heeft zij energie.
Als je niet opmerkt dat je moe bent, als je niet voelt dat er een grens bereikt is, als je geen aandacht geeft aan je lijf, dan loop je het risico van uitputting, burn out of verkrampte schouders.
Tip: Sta elke dag meerdere keren stil bij jezelf en met name bij je lichaam. Hoe voelen mijn schouders en kaken, mijn buik-, maag- en hartstreek? Welke behoeftes heb ik nu? Een mindfulnessoefening die hier heel geschikt voor is is de drie-minuten-ademruimte.
 
OM GOEDE RELATIES TE HEBBEN EN ER TE ZIJN VOOR ONZE DIERBAREN …. HEBBEN WE AANDACHT NODIG 
Als je bij iemand gaat eten en die heeft het lekkerste eten ooit gemaakt, maar diegene is alleen maar bezig met het koken en serveren en heeft helemaal geen tijd en ruimte voor jou … of als je bij iemand gaat eten en je krijgt een pizza, maar diegene is een en al oor, is geïnteresseerd in jou en je belevenissen en hoe je je voelt, en is er echt voor je? Wat zou je kiezen?
Het grootste geschenk dat je je kinderen, je geliefden en de mensen om je heen kunt geven, is je aandacht, je presentie, je bewust, open, geïnteresseerde en oprechte aandacht.
Tip: Merk het op als je aandacht verslapt en naar e telefoon, je krant, je werk gaat. Neem je voor om op bepaalde momenten je volle aandacht te geven aan de mensen die ertoe doen. En doe dit ook. Merk op hoe dit uitpakt.
Merk ook eens op op welke momenten jij jezelf prettig voelt bij anderen. Wanneer merk je dat ze er voor je zijn en wanneer mis je hun echte aandacht? Voel je het verschil? Sta hierbij stil en trek je conclusies.

 
Hierboven las je verschillende voorbeelden over de waarde van aandacht en tips om die aandacht te trainen en versterken. Het volgen van een mindfulnesstraining of het opfrissen van je beoefening zijn de manieren om de kracht van aandacht in je leven te vergroten. Veel plezier ermee en laat me eens horen wat je ervaringen zijn!

Wil je Hende’s blog ook in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief, je ontvangt dan ook de gratis mindfulness starterskit en kan meedoen aan gratis wekelijkse meditaties door Hende!

© 2022 Hende Bauer/Centrum voor Mindfulness Den Haag, alle rechten voorbehouden

ALS JE WILT KUN JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, WEBPAGINA OF NIEUWSBRIEF als je deze tekst erbij zet met een werkende link naar de website: “Door Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness Den Haag, www.centrummindfulness.nl.”

Scroll naar boven