Dit is hoe het begon. Ik had geen idee.
Een zomerse dag in augustus 2007.
Er staan grijze archiefkasten, overal verfspullen en dozen, mappen met tekeningen. Ik ben in het atelier van mijn vriendin Lot. Zij is een paar maanden daarvoor overleden.
Met haar vriend Bard ben ik hier om wat spulletjes uit te zoeken. Ik mag een tafelezel en andere verfspullen meenemen en dat is me dierbaar.
Het atelier is in een oude school, waar de klaslokalen in gebruik zijn als bedrijfsruimte. Lot heeft mij indertijd getipt en ik sta al 4 jaar op de wachtlijst voor zo’n lokaal. Naast mijn fulltime baan in een psychiatrisch ziekenhuis heb ik een kleine eigen praktijk als psychotherapeut.
De voorzitter van de huurdersvereniging komt naar me toe en zegt: ”Er is een ruimte vrij gekomen, zullen we even kijken?”
“Nee sorry, haal me maar van de wachtlijst af. Ik heb net besloten om te stoppen met mijn eigen praktijk.” Ik ben stellig.
“Ah joh, je bent er nou toch, je kan toch wel even kijken?”
Dat is waar.
Ik loop mee naar boven.
Ik heb geen idee waar naartoe ik onderweg ben.
We gaan het lokaal in.
Het eerste dat me opvalt is de hoeveelheid licht die door de grote ramen binnenvalt. Het tweede dat me opvalt zijn de twee nisjes aan weerszijden van het raam.
Er blijkt ook nog een klein kantoor en een mini-keuken bij te horen.
Ik kan er niks aan doen.
Ik ben verliefd.
De vloer is vies en beschadigd. Grote blauwe vlekken. De muren zijn grauw. Er zitten gaten in het plafond. Er hangen zo’n 12 telefoonaansluitingen en ook 12 stopcontacten.
Maar ja, ik ben weg van de ruimte en het licht.
Ik herinner me dat mijn zus, die ook een kleine eigen praktijk heeft, net als ik niet tevreden is met haar huidige kantoor. Ik bel haar op en vraag of ze komt kijken. Ook mijn lief vraag ik om te komen.
Om een lang verhaal kort maken, ook zij zijn enthousiast. Nog dezelfde dag besluit ik samen met mijn zus de ruimte te huren. We knappen de ruimte op en beginnen met ons werk.
Dat werk is dus psychotherapie (een op een), coaching en supervisie. Hier besteed ik eerst een dag, later twee dagen aan, naast mijn werk bij de plaatselijke psychiatrische kliniek. Hoewel ik al acht jaar met mediteren bezig ben en ben opgeleid als mindfulnesstrainer, komt het niet in mijn hoofd op om er trainingen in te gaan aanbieden.
Pas na een tijdje dringt het tot me door dat de ruimte heel geschikt is voor groepen, voor mindfulnesstraining. Iets waar ik al lang zin in had maar wat ik had weggedrukt – omdat ik niet zag hoe en waar ik dit zou kunnen doen.
Een paar maanden later begin ik met de eerste mindfulnessgroep.
Het belangrijkst is of je je ergens thuis voelt
Kees van de Bunt
En … zo is het allemaal begonnen. Jaren later kijk ik terug en zie ik tot mijn eigen verbazing waar ik terechtgekomen ben en waar ik vandaan kom. Ik wilde stoppen met mijn eigen praktijk. Maar ik richtte een centrum op waar vele mensen inmiddels zijn getraind in mindfulness en compassie en waar mensen worden opgeleid tot mindfulnesstrainer.
Er zat geen heldere visie achter. Geen meerjarenplan en geen helder doel. Ik wilde alleen maar in die fijne ruimte zitten, met spullen en kleuren die ik mooi vind en veel licht. Ik had werkelijk geen idee waar ik aan begon.
Picasso, painting-by-numbers en je ergens thuis voelen
Weet je, het gekke is: ik had het ook niet kunnen bedenken. Ik had geen idee. Waar ik wel een idee over had, was carrière maken als psychotherapeut. Dat was het script. Ik wist min of meer hoe dat eruit zag. Maar wat er afgelopen jaren gebeurd is, is veel leuker dan dat ik ooit had bedacht of zelfs had kunnen bedenken.
Aan Picasso werd ooit gevraagd of hij van tevoren al in zijn hoofd had hoe een schilderij er zou uitzien als het klaar was. Hij antwoordde, “Eh, nee. Want wat heeft het dan nog voor zin om het te schilderen?”
Ik begrijp dat wel. Hoe interessant is het om het schilderij dan nog te maken? Hoeveel leuker is het als er nog wat te ontdekken valt. Als je nieuwsgierig kan zijn naar wat er ontstaat.
Soms ontmoet ik wel eens mensen, die een heel plan hebben uitgevoerd. Ik denk aan Kim.
Zij wilde een rechtenstudie afronden, en iets met mensenrechten doen. Ze wilde een tijd in het buitenland wonen. Ze wilde trouwen en een huis kopen. Nu was ze 29 en had ze al haar doelen bereikt. Ze had alle vakjes ingekleurd.
Ze was niet gelukkig. Al die jaren was ze bezig met het uitvoeren van haar plan, en was ze op de uitkomst gericht. Nu had ze haar doel bereikt en nu bleek het haar niet te brengen wat ze had verwacht.
Ze wist niet meer goed hoe ze verder moest.
Moest ze een nieuw doel kiezen om na te streven?
Of had het iets te maken met de basishouding tegenover het leven? Zou het zinvol zijn om naar die houding te kijken?
Er is een verschil tussen een paint-by-numbers-schilderij maken, en zelf je weg vinden in een schilderij. Zo is het in het leven misschien ook …. Je kunt dingen ontdekken, dingen ervaren, die je nooit zou hebben kunnen bedenken.
Het is een beetje het verschil tussen een all-inclusive vakantie in een luxe resort, vergeleken met een trekking. In eerlijk gezegd lijkt het leven me meer op een trekking dan zo’n voorspelbare reis.
In 2000 begon ik met mediteren. Eigenlijk wilde ik Tibetaans boeddhisme leren kennen. Alleen in Den Haag kon ik geen geschikte plek en leraar vinden. Zo kwam ik bij toeval bij een Zenleraar uit.
Ik vertelde over mijn zoektocht en mijn wens om Tibetaans boeddhisme te leren (niet zozeer Japans boeddhisme zoals Zen). De leraar, Kees van de Bunt, zei: “Ach, we tappen allemaal uit het zelfde vaatje. Het meest belangrijk is of je je ergens thuis kunt voelen. Waarom kom je niet eens kijken om te zien hoe je het bij ons vindt?”
[Als ik dit teruglees lijkt het een open deur – dat het gaat om of je je ergens thuis kunt voelen. Gek genoeg, echter, was dat iets dat in mijn hoofd indertijd niet opkwam. Ik koos zelden voor iets omdat het goed voelde of bij me paste. Ik koos vaker met mijn hoofd dan met mijn hart.]
Zo begon ik aan een reis waar ik nu bijna 20 jaar later maar geen genoeg van kan krijgen. Zen en mindfulness hebben mijn leven verrijkt en hebben me vooral doen inzien dat het leven mooi is.
Toen ik Kees belde, had ik geen idee waar ik aan begon. Waar het naartoe zou leiden. Geen idee dat dit zo belangrijk zou worden.
In de tram
Als je je opgeeft voor een cursus houtbewerking of edelsmeden, denk je misschien dat je leuk wilt hobby-en. Maar misschien slaat er een vonk over en blijkt dat dit is waar je je de rest van je leven aan wijdt! Of wie weet vind je hier de liefde van je leven. Of misschien ontdek je die liefde van je leven of iemand die je grootste vriend zal worden onderweg in de tram. Je weet niet waar je je weg vindt.
Je weet niet waar je aan begint.
Je weet niet waarheen je onderweg bent.
Je gaat wel op pad, mogelijk met een doel voor ogen – maar wat er onderweg gebeurt en waar je uiteindelijk uitkomt – je weet het niet.
Life is what happens when you are busy making other plans
John Lennon
Dit gaat over de grote dingen in het leven maar het gaat evengoed over de kleinere dingen, bijvoorbeeld bij de zintuiglijke prikkels of je eigen gedachten en gevoelens:
Als je eens hebt gemediteerd met als focus geluid, dan heb je waarschijnlijk gemerkt dat je nooit van tevoren kunt weten welk geluid je gaat horen of welk geluid tussen de verschillende geluiden het sterkst naar voren komt.
Als je je gedachten hebt geobserveerd tijdens het mediteren, heb je gemerkt dat gedachten als vanuit het niets kunnen opkomen. En dat je niet kunt weten welke gedachte de volgende zal zijn.
Als je nog niet eens kunt voorspellen wat je de volgende seconde zult horen of denken, hoe kan je dan weten hoe je leven er over een jaar uit zal zien?
Reflectie-opdracht
Kijk eens terug op je eigen leven. Welke wegen heb je ingeslagen zonder te weten waar het uiteindelijk toe zou leiden?
Sta bijvoorbeeld eens stil bij de mooiste dingen die je hebt meegemaakt of bereikt.
In welke mate had je die gepland, voorspeld, uitgestippeld?
Denk aan de belangrijkste mensen in je leven. Hoe zijn die in jouw leven terecht gekomen?
Bezin je op de wegen die je kort geleden bent ingeslagen. Waar denk je dat die wegen je heen gaan leiden? Kun je dit eigenlijk wel weten?
Als je dat zo allemaal overziet, kun je dan nieuwsgierig zijn naar waar jouw leven je heen zal brengen?
INZICHT I
JE WEET NIET WAAR JE AAN BEGINT.
JE WEET NOOIT WAAR JE AAN BEGINT.
JE KUNT NIET WETEN WAAR JE AAN BEGINT.
JE HOEFT OOK NIET TE WETEN WAAR JE AAN BEGINT.
Uit: Dat is Alles, Hende Bauer, 2018 (Ja, dat is mijn boek! 😉 )
© 2022 Hende Bauer/Centrum voor Mindfulness Den Haag, alle rechten voorbehouden
ALS JE WILT KUN JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, WEBPAGINA OF NIEUWSBRIEF als je deze tekst erbij zet met een werkende link naar de website: “Door Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness Den Haag, www.centrummindfulness.nl.”