Verwondering. Augustinus heeft ooit gezegd: “Mensen reizen over de hele wereld om zich te verbazen over de hoogte van bergen, over de enorme golven van de zee, de lengte van rivieren, over de immense oceaan, over de omloop langs de hemel van de sterren, maar ze gaan aan zichzelf voorbij zonder enige verwondering.”
Herken je dit? Veel volwassenen zijn opgehouden zich te verwonderen over dingen, terwijl er toch zo veel is dat onbegrijpelijk en onbeschrijflijk is. Als kind kon je misschien heel lang kijken naar de regendruppels op de ruit die zich samenvoegen tot rivieren; of over een lichtstraal waar stofjes in dwarrelen.
Elk moment is een nieuw moment. Elke regendruppel die je ziet zie je voor het eerst. Elk moment is kostbaar, elke ontmoeting is kostbaar. Als je je kind ziet, als je je geliefde ziet. Ben je je nog wel eens bewust van hoe bijzonder dit is? Dit geldt natuurlijk niet alleen voor je dierbaren en voor speciale dingen.
Ook het gewone verdient aandacht. Het geldt misschien evenzeer voor het drinken van water, het poetsen van je tanden, het doen van de afwas. We staan er meestal niet bij stil, pas als we niet meer kunnen drinken, als onze armen het niet meer doen, realiseren we ons opeens hoe waardevol het is dat we al die dingen kunnen doen en meemaken.
Hoe zou het zijn om dit moment, nu, aandacht te geven alsof dit ons eerste of ons laatste moment is? Je weet niet wat er gaat gebeuren. Je weet niet wat je gaat meemaken. Kun je dit moment benaderen met nieuwsgierigheid, alsof het uniek is (dat is het ook!)?
Opnieuw beginnen als oefening. Tijdens meditatie is dit ook de oefening: elk moment opnieuw beginnen, elk moment met open aandacht je richten op het nu.
Loslaten. Je werkelijk openstellen voor dit moment, betekent het vorige moment loslaten. Als je dit moment gaat vergelijken met het vorige; of met die ene keer dat je zo lekker mediteerde; of die keer dat het zo moeilijk was – hoe open ben je dan voor dit moment?
Openheid betekent zonder veronderstellingen, zonder verwachtingen. Wanneer je vanuit verwachtingen en ideeën handelt, is je aandacht vernauwd. Als je bijvoorbeeld op een nieuwjaarsreceptie gespannen rondkijkt of die ene kennis er is, mis je misschien degenen die er wel zijn, de geur van overgebleven oliebollen, of het licht van de zon dat binnen schijnt.
Genieten zonder openheid? Kan dat? Kun je van een roos genieten als je hem vergelijkt met de vorige roos die je zag, of met die ene roos die je in je verbeelding voor je ziet: de ideale roos? Hoe kun je van een kus genieten als je hem vergelijkt met je standaard of je ideaal?
Ademhalingsmeditatie en opnieuw beginnen. Meditatie is een oefening in steeds opnieuw beginnen. Naarmate je dit oefent in meditatie wordt het ook makkelijker het in je leven toe te passen.
Iedereen kan het. Je kunt altijd opnieuw beginnen. Je hoeft er niets voor te kunnen of te leren, je kunt dit steeds weer doen. Merk je dat je weggaat uit het moment, dat je vergelijkt met het verleden of een ideaal? Constateer het en begin opnieuw.
Alleen dit moment telt. Dit moment is waardevol. Alleen dit moment biedt je de keuze om erbij te zijn of niet. De momenten die voorbij zijn kun je niet meer veranderen. Ze zijn voorbij. Ze doen er niet meer toe. Maar dit “nu” telt. Nu kun je opnieuw beginnen.
De zintuigen helpen. Onze zintuigelijke ervaring kan ons helpen. Als je merkt dat je hoofd verstrikt raakt in innerlijk gekwebbel, richt dan je aandacht op je ervaring op dit moment. Wat ruik, je? Wat proef je? Hoe voelt de stoel onder je billen, je schoenen aan je voeten. Wat voel je nog meer? Wat hoor je? Wat zie je?
De zintuigen helpen ons om het nu levendig te ervaren. En als het innerlijk gebabbel weer begint, is dat een herinnering om opnieuw te beginnen.
Oefeningen voor opnieuw beginnen
1.Verveling. Als je merkt dat je je verveelt, dan kun je dat beschouwen als een alarmbel. Wordt wakker voor dit moment, open je zintuigen, neem je adem waar. Geef nieuwsgierige zachte aandacht aan dit ogenblik.
2.Opnieuw beginnen tijdens ademhalingsmeditatie. Je volgt je adem. Misschien dwaal je af. Merk dit op. Merk of er, en zo ja welke, oordelen en concepten opkomen. Erken deze, en ga terug naar de adem. Merk bij deze oefening op hoe het voelt, als er een open teruggaan naar de adem is, of een met gedachten beladen teruggaan naar de adem. Wat je ook opmerkt, je hoeft het niet te veroordelen. Ook niet als je 100 keer afdwaalt, of als je 100 oordelen hebt. Erken zachtjes voor jezelf dat je niet weet of het goed of niet goed is, dat je niet weet wat er het volgende moment zal gebeuren.
3.Opnieuw beginnen als motto. Neem de uitspraak “Opnieuw beginnen” als een motto met je mee, een dag, en herinner jezelf er aan wanneer je merkt dat je afdwaalt, dat je ergens niet bij bent, als je je ergert, je verveelt, als je denkt “Daar gaan we weer!”. Je kunt elk moment opnieuw beginnen.
© 2022 Hende Bauer/Centrum voor Mindfulness Den Haag, alle rechten voorbehouden
ALS JE WILT KUN JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, WEBPAGINA OF NIEUWSBRIEF als je deze tekst erbij zet met een werkende link naar de website: “Door Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness Den Haag, www.centrummindfulness.nl.”